Sanal bahis ve yasa dışı kumar, hem ekonomik kayıplara hem de toplumsal sorunlara yol açmaktadır. Bu makalede, sanal bahis ve kumar bağımlılığının önlenmesi için adli bilişim ve siber güvenlik çerçevesinde alınması gereken tedbirler ele alınmakta ve adli bilişim bağlamında yasa dışı platformların tespiti, dijital kanıt analizi ve hukuki süreçler tartışılırken, siber güvenlik açısından erişim engelleme, kimlik doğrulama ve yapay zeka destekli güvenlik çözümleri incelenerek ilgili kamu kurumlarımıza çözüm önerileri sunulmaktadır.

Dijitalleşmenin hız kazanmasıyla birlikte sanal bahis ve yasa dışı kumar faaliyetleri de artış göstermektedir. Bu tür platformlar, kullanıcıların finansal zarar görmesine ve bağımlılığın yayılmasına sebep olmaktadır. Yasa dışı bahis sitelerinin denetlenmesi ve bağımlılığı önleyici tedbirlerin geliştirilmesi, adli bilişim ve siber güvenlik disiplinleriyle mümkündür.

Dünya genelinde yasa dışı sanal bahis operasyonları, genellikle yasal düzenlemelerin zayıf olduğu veya denetimlerin yetersiz kaldığı bölgelerde yoğunlaşmaktadır. Bu merkezlerin bazıları şunlardır:

• Güneydoğu Asya: Özellikle Tayland-Myanmar sınırında yasa dışı çevrimiçi kumar ve dolandırıcılık faaliyetleri yürüten merkezler bulunmaktadır. Bu bölgelerdeki operasyonlar, silahlı grupların koruması altında faaliyet göstermekte ve insan ticareti gibi suçlarla bağlantılı olabilmektedir.
• Kamboçya: Sihanoukville gibi şehirlerde, yabancı turistlere yönelik çok sayıda kumarhane bulunmaktadır. Resmi olarak Kamboçya vatandaşlarının kumar oynaması yasaklanmış olsa da, yasa dışı kumar faaliyetleri ve çevrimiçi dolandırıcılık operasyonları rapor edilmiştir. ​
• Filipinler: “Philippine Offshore Gaming Operators” (POGO) olarak bilinen ve çoğunlukla Çin destekli firmalar tarafından işletilen çevrimiçi kumarhaneler, özellikle Manila’da yoğunlaşmıştır.
• Türkiye: Diyarbakır merkezli olmak üzere, “Metaverse Bahis” adı altında sanal ortamda yasa dışı bahis oynatan yapılar tespit edilmiştir. Bu operasyonlar, internet kafeler gibi gösterilen mekânlarda faaliyet göstermekte ve kapılar kilitli tutularak sadece güvendikleri kişiler içeri alınmaktadır.
• Amerika Birleşik Devletleri: New York’ta, Lucchese suç ailesi üyelerinin çevrimiçi bir bahis operasyonu yürüttüğü ve bu operasyonun haftalık 400 ila 1.300 kişi arasında bahis aldığı tespit edilmiştir.

Yasa dışı sanal bahis faaliyetlerinin ülkemiz ekonomisine verdiği zarar, çeşitli kaynaklarda farklı rakamlarla ifade edilmektedir. İçişleri Bakanlığı verilerine göre, yasa dışı bahis pazarının yıllık büyüklüğü yaklaşık 50 milyar dolar olarak belirtilmektedir. Diğer yandan, bazı raporlarda bu rakamın 55 milyar dolara kadar çıktığı ifade edilmektedir. Ayrıca, yasa dışı bahis nedeniyle devletimizin yıllık vergi kaybının yaklaşık 300 milyar TL olduğu belirtilmektedir. Bu veriler, yasa dışı sanal bahis faaliyetlerinin ülke ekonomisine ciddi zararlar verdiğini açıkça göstermektedir.​

Sanal bahis ve kumar bağımlığının ülkemize zararları sadece ekonomik anlamda sınırlı değildir. Bağımlılık ve ruhsal hastalıklar, aile ve sosyal hayatın çökmesi, suç oranların artışı, sanal bahis ve kumar bağımlığının psikolojik ve sosyal zararlarındandır. Hukuk ve güvenlik açısından ise, siber suçlara maruz kalma, terör ve organize suç finansmanı, gençlerin ve çocukların hedef haline gelmesi gibi zararlar söz konusudur.

1.Adli Bilişim Kapsamında Sanal Bahis ve Kumar Faaliyetlerinin İncelenmesi

1.1. Dijital Kanıt Toplama ve Analiz Süreci

Adli bilişim uzmanları, yasa dışı bahis platformlarını tespit etmek için çeşitli dijital delilleri analiz etmektedir:

• IP adresi takibi: Kullanıcıların bağlandığı IP adresleri incelenerek yasa dışı işlemlere karışan şahıslar tespit edilebilir.
• Kripto para hareketlerinin izlenmesi: Sanal bahis siteleri genellikle Bitcoin ve diğer kripto paralar ile ödeme kabul etmektedir. Blok zinciri analizi ile bu işlemler takip edilebilir.
• Dijital cüzdanların ve finansal işlemlerin denetimi: Yasa dışı fon akışlarını tespit etmek amacıyla dijital cüzdan hareketleri incelenebilir.

1.2. Yasa Dışı Platformların Engellenmesi ve Kapatılması

Adli bilişim kapsamında yasa dışı bahis sitelerinin belirlenmesi ve erişimlerinin engellenmesi için şu adımlar izlenmektedir:

• Web sitesi analizleri: Yasa dışı faaliyetlerde bulunan siteler belirlenerek raporlanır.
• DNS ve IP engelleme: Yasadışı platformların erişimi kısıtlanarak kullanıcıların girişi önlenir.
• Dark Web ve Deep Web üzerindeki faaliyetlerin izlenmesi: Anonimlik sağlayan platformlarda yasa dışı bahis organizasyonlarının incelenmesi için derinlemesine analizler yapılır.
• Yasaklanmış Sitelere erişimlerin izlenmesi: Yasaklanmış sitelere yasal olmayan yöntemlerle erişim ve Tunnel VPN uygulamalarını kullanarak erişim sağlanması takip edilir.

1.3. Hukuki Süreçler ve Bilinçlendirme

• Dijital delillerin mahkemelerde kullanımı: Adli bilişim uzmanlarının topladığı dijital deliller, mahkemelerde yasal süreçleri desteklemek için kullanılmaktadır.
• Toplumun bilinçlendirilmesi: Kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları tarafından yasa dışı bahis ve kumarın zararları hakkında bilgilendirici kampanyalar düzenlenmelidir.

2.Siber Güvenlik Kapsamında Sanal Bahis ve Kumar Bağımlılığına Karşı Önlemler

2.1. Erişim Engelleme ve İçerik Filtreleme

Devlet destekli güvenlik önlemleri kapsamında:

• Güvenli DNS filtreleme: Yasa dışı bahis sitelerinin erişimini kısıtlamak için DNS seviyesinde filtreleme yapılmalıdır.
• URL ve anahtar kelime bazlı engelleme: Tarayıcılar ve internet servis sağlayıcıları tarafından tehlikeli içerikler önceden belirlenerek engellenmelidir.

2.2. Kimlik Doğrulama ve Veri Koruma

• KYC (Know Your Customer) Protokolleri: Lisanslı bahis sitelerinin, kullanıcı doğrulama süreçlerini sıkılaştırarak yasa dışı işlemleri önlemesi gerekmektedir.
• İki Aşamalı Kimlik Doğrulama (2FA): Kullanıcıların hesap güvenliği sağlanarak yasa dışı işlemlere karşı korunması gerekmektedir.

2.3. Fidye Yazılım ve Kimlik Avı (Phishing) Saldırılarına Karşı Korunma

• Oltalama saldırıları: Kullanıcıları sahte bahis sitelerine yönlendiren dolandırıcılıklar için bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.
• Antivirüs ve güvenlik yazılımları: Kullanıcıların zararlı yazılımlara karşı korunmasını sağlamak için gelişmiş güvenlik yazılımlarının kullanımı teşvik edilmelidir.

2.4. Yapay Zeka Destekli Güvenlik Çözümleri

Yasa dışı bahis ve kumar faaliyetlerini engellemek için:

• Makine öğrenimi algoritmaları: Anormal finansal işlemleri ve dolandırıcılık faaliyetlerini tespit etmek için yapay zeka tabanlı sistemler geliştirilmelidir.
• Anormallik tespiti: Kullanıcı davranışlarının analiz edilerek riskli aktivitelerin belirlenmesi sağlanmalıdır

3.Sonuç ve Öneriler

Adli bilişim ve siber güvenlik kapsamında sanal bahis ve kumar bağımlılığıyla mücadele edebilmek için çok yönlü stratejiler geliştirilmelidir.

Görevli Kurumlar ve Çözüm Önerileri:

• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK): Yasa dışı bahis sitelerinin erişimini engellemek için DNS ve IP tabanlı filtreleme politikalarını güçlendirmelidir. Engellenmiş Bahis Sitelerine erişim deneyen (VPN) Kullanıcılar tespit edilmelidir. Kullanıcıların VPN ve diğer yollarla yasa dışı bahis sitelerine erişimini önlemek için daha gelişmiş trafik analiz ve filtreleme teknolojileri kullanılmalıdır. Yabancı kaynaklı yasa dışı bahis sitelerine erişimi tamamen kesmek için uluslararası telekomünikasyon otoriteleriyle iş birliği yapılmalıdır.
• Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı: Dijital delil analizini geliştirerek yasa dışı bahis organizasyonlarına yönelik operasyonlarını artırmalıdır.
• Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK): Kripto para hareketlerini denetleyerek yasa dışı bahis gelirlerinin aklanmasını önlemelidir.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK): Yasa dışı bahis ve kumarı özendirici medya içeriklerini denetleyerek cezai yaptırımları artırmalıdır.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: Kumar bağımlılığıyla mücadelede rehabilitasyon ve bilinçlendirme programları geliştirmelidir.
• Milli Eğitim Bakanlığı ve Üniversiteler: Gençleri bilinçlendirmek için eğitim müfredatına siber suçlar ve yasa dışı bahisle mücadele konularını eklemelidir.
• Gençlik ve Spor Bakanlığı: Gençleri sanal bahis ve kumardan uzak tutmak amacıyla, spor ve sosyal aktiviteleri teşvik eden projeler geliştirmelidir. Özellikle gençlerin boş vakitlerini daha verimli geçirebileceği etkinlikler sunarak, kumar bağımlılığına eğilimlerini azaltmalıdır. Ayrıca, e-spor turnuvaları ve sağlıklı rekabet ortamları oluşturarak gençlerin yasa dışı sanal bahis yerine yasal ve kontrollü alanlara yönlendirilmesi sağlanmalıdır.

Erişim engelleme, dijital kanıt analizi ve yapay zeka tabanlı güvenlik önlemleri ile bu faaliyetlerin önüne geçilebilir. Gelecekte, teknolojik gelişmelerin ışığında daha etkin çözümler üretilebilmesi için siber güvenlik uzmanları ve adli bilişim ekiplerinin koordineli çalışmaları gerekmektedir.

Mesut UYAR
Yazarım diğer yazıları için tıklayınız

_____________________________

Kaynakça

1. Koçak, S. (2021). “Dijital Suçlar ve Adli Bilişim Uygulamaları.” Adli Bilişim Dergisi, 12(2), 45-67.
2. Yılmaz, T. ve Aksoy, R. (2022). “Siber Güvenlik ve Yasa Dışı Bahis Sitelerinin Analizi.” Siber Suçlar Raporu, 9(1), 78-92.
3. European Cybercrime Centre (EC3) Report (2023). “Illegal Online Gambling: Threats and Prevention Strategies.”
4. Türkiye Siber Güvenlik Kurumu (2023). “Siber Tehditler ve Önleyici Stratejiler.”